Waar overheden normaliter niet vooroplopen op gebied van innovatie, is het erg bijzonder om te zien dat in Nederland, de lokale overheden op gebied van de blockchain technologie op verschillende vlakken al breed aan het experimenteren zijn en zelfs al succesvol zaken hebben geïmplementeerd. Deze technologie draait om wederzijds vertrouwen en zal dit, naast eigenaarschap, op een significant betere wijze gaan organiseren, wat voor lokale overheden kan leiden tot baanbrekende innovaties. Diehard crypto enthousiastelingen zijn sceptisch, aangezien zij een meer libertaire gedachte voor ogen hebben, waarbij de overheid juist wordt omzeild door de technologie. Experts verwachten zelfs dat nationale munteenheden in 2030 vervangen zijn door crypto-currencies.

Waar overheden de afgelopen tijd vooral zijn bezig geweest met het reguleren van zowel blockchain als crypto-currencies (vooral om frauduleuze ICO’s tegen te gaan), is de overheid momenteel op alle mogelijke niveau’s bezig om te kijken hoe men de technologie zelf kan incorporeren. Landen als Zweden, Venezuela, Canada, China, Japan hebben al succesvol onderdelen van hun dienstverlening op de blockchain gezet en Rusland denkt er zelfs over na om een eigen crypto-currency uit te gaan geven. “Wat ik hier zie heb ik nog nergens anders in de wereld gezien. Nederland is verder dan bekende blockchainhubs als Dubai en Singapore” zei blockchain grootheid Vinay Gupta recentelijk. Een aantal inspirerende ontwikkelingen op een rij.

Administratieve processen

Vele gemeenten zijn hoofdzakelijk begonnen met het implementeren van blockchain, om de kosten voor haar eigen administratie naar beneden te halen. Naast de kosten die omlaaggaan, zal dit ook gaan zorgen voor het sterk verbeteren van de transparantie en sterk verminderen van de bureaucratie van de organisaties. Een Belgische bestuurder zij hier recentelijk over “alle administratieve processen die we niet kunnen afschaffen, kunnen we wel automatiseren via de blockchain. Ambtenaren kunnen weg achter het loket, de samenleving in, waar de nood het hoogst is”. De meest bijzondere toepassingen op dit gebied worden al getest, zoals het ‘doe het zelf huwelijk / scheiding’, waar zonder tussenkomst van een ambtenaar, kan worden getrouwd en gescheiden. Bij de Gemeente Utrecht zijn de gegevens van haar burgers op de blockchain gezet, waardoor alle mogelijke aangesloten ketenpartners, zoals scholen, bibliotheken en kerken, de gegevens kunnen aanpassen en steeds de meest actuele versie voorhanden hebben. De gegevens zijn altijd actueel en worden beter beschermd door de vooraf bepaalde toegangsrechten.

Digitale informatie kan ook significant beter worden gewaarmerkt en 100% veilig worden opgeslagen, zoals facturen, vergunningen, subsidies e.d. Hierdoor kan er niet meer mee worden gefraudeerd, zoals dat nu nog vaak gebeurd en hoeven burgers en ondernemers niet meer voor elke aanvraag naar het gemeentehuis. Een pilot die momenteel in de Gemeente Haarlem wordt uitgevoerd.

De Gemeente Alphen aan de Rijn heeft zelfs al een gedeelte van haar aanbestedingen op de blockchain gezet. Indien er een lantaarnpaal defect gaat, wordt automatisch een opdracht uitgezet, waar partijen op kunnen inschrijven. De inschrijvingen worden gecontroleerd middels een smart contract en de winnende partij, mag de opdracht direct gaan uitvoeren. Als de lantaarnpaal merkt dat het defect heeft verholpen, dan wordt het bedrijf direct uitbetaald. Een proces wat over de gehele linie, verschrikkelijk veel administratie en tijd bespaard.

De Gemeente Rotterdam heeft zo haar vastgoedcontracten op de blockchain geplaatst, waardoor men sneller en eenvoudiger huurcontracten kan afsluiten, betalingen kan monitoren en het beheer transparanter kan laten verlopen.

Ook het parkeren kan een stuk efficiënter worden ingericht en gehandhaafd. Middels een app kan een kaart worden gekocht, maar ook worden gekeken naar beschikbare plaatsen. De grootschalige fraude met parkeervergunningen voor invaliden kan in een klap worden opgelost, doordat handhavers heel snel hun controle kunnen uitvoeren op basis van kentekens. Een pilot die momenteel wordt uitgevoerd in Drechtsteden.

Sociale domein

Grote veranderingen worden ook zeker verwacht in de gehele zorgketen, zoals bij het PGB. Hier zijn vaak verschillende ketenpartijen bij betrokken, die allemaal hun eigen, decentrale systeem hebben. Het inzetten van 1 centrale, gedeelde database, verkleint niet alleen het aantal fouten bij het overdragen van gegevens, maar versnelt de verschillende processen ook aanzienlijk. De Gemeente Amsterdam is bezig met een SmartPGB, waarbij patiënten zelf zorg kunnen inkopen, middels vooraf gedefinieerde ‘smart contracts’. De blockchain controleert of dit is volgens afspraak en betalingen worden automatisch uitgevoerd, wat declaraties overbodig maakt en fraude sterk terugdringt.

De Gemeente Zuidhorn heeft bijvoorbeeld al de controle van haar ‘kindpakketten’ op de blockchain gezet en bij de Gemeente Groningen heeft de ‘Stadjerspas’ geintroduceerd, waarmee mensen met een laag inkomen, bij de vele tientallen organisaties korting kunnen krijgen. De organisaties kunnen direct checken of de persoon in kwestie nog recht heeft op de korting en deze vastleggen op de blockchain.

Verschillende gemeenten zijn ook al bezig om de ‘keukentafelgesprekken’ op de blockchain te zetten, waarmee beter inzichtelijk wordt wie wanneer met mensen met een bepaalde zorgbehoefte een afspraak heeft gehad, zonder inhoudelijke details prijs te geven. Ook mensen in de schuldhulpverlening worden hiermee geholpen, door de gehele betaalketen op de blockchain te zetten. Doordat de betalingen via de blockchain verlopen, krijgen alle partijen in de keten (zorgverleners, energiemaatschappijen, woningverhuurders) hun geld uitgekeerd, voordat het overgebleven geld naar de consument gaat. Naast dat er veel sneller duidelijk wordt waar mogelijk problemen ontstaan, vervalt de termijn voor het aanvragen van een toelage van 2 maanden en kunnen schulden zelfs worden voorkomen.

Stemmen

Het volledig digitaal stemmen lijkt technologisch helaas nog niet mogelijk. Toch had de Gemeente Groningen de landelijke primeur met het digitaal tellen van stemmen. Dit werd gedaan bij vijf stembureaus tijdens een recent gehouden referendum. In Sierra Leone werden zelfs alle stemmen geteld middels de blockchain. West Verginia is al wel aan het experimenteren met het stemmen via een app, voor militairen die overzees wonen. Doormiddel van gezichtsherkenning, wordt de identiteit van de stemmer geverifieerd en wordt de stem geanonimiseerd op de blockchain bewaard.

Identiteit

Verschillende gemeenten zijn ook al bezig met het op de blockchain zetten van de identiteit van haar inwoners. De inwoner kan hiermee de (vooraf geverifieerde) identiteitsgegevens en informatie delen met elke gewenste organisatie. Naast de eerdergenoemde verbetering van communicatie tussen ketenpartners in de zorg, is deze realtime gedeelde informatie natuurlijk inzetbaar voor alle mogelijke ketenprocessen, die daardoor een heel stuk sneller, transparanter, efficiënter en veiliger kunnen worden ingericht. De TU Delft heeft al een eerste prototype ontwikkeld, die het paspoort en rijbewijs op de telefoon zal zetten. De proef met deze ‘Trustchain’ zal binnenkort in een paar gemeenten gaan starten.

De mogelijkheden zijn eindeloos en de overheid ziet dit op een heel inspirerende manier, goed in. Ik kijk al uit naar de daadwerkelijke implementatie van de verschillende projecten in de komende tijd!

Jan Scheele is CEO van International Blockchain Solutions en CEO van Blockformer Global. Hij is sinds 2015 actief in de blockchain industrie en schrijft, traint en spreekt regelmatig over blockchain en cryptovaluta in binnen- en buitenland. Daarnaast is hij momenteel bezig met het schrijven van een boek over de wereldwijde impact van de technologie.