1) Een goed begin is het halve werk
Vaak beginnen sprekers met een introductie van zichzelf of met “vandaag ga ik jullie wat vertellen over”. Dooddoeners, die de aandacht van menig toehoorder laat verplaatsen naar de mobiele telefoon. Mijn advies: begin direct zo sterk mogelijk en geef het publiek geen enkele kans om de aandacht ergens anders aan te geven. Gebruik een leuke anekdote, begin met een mooi verhaal of laat een aandachttrekkende video of afbeelding zien. Uiteraard geldt hier dat dit ludieke begin goed is afgestemd op het publiek en in lijn is met de rest van de presentatie, anders kan het enkel afbreuk doen.
2) Engage!
Veel presentaties ontaarden al snel in een saaie monoloog. Dit terwijl je met bijvoorbeeld het stellen van een paar vragen door de presentatie heen, het publiek goed kan blijven betrekken bij je verhaal. Probeer geen op de man-af vragen te stellen, maar stel algemene ‘ja-nee’ vragen en doe dat gerust drie keer op een rij.
3) KISS
Het begint met verveling, ontaard al snel in frustratie en eindigt in woede. Het stukje leven dat je nooit meer terug kunt krijgen en dat is ingevuld door een verschrikkelijke PowerPointpresentatie, met overvolle slides met tekst, rare effecten, nietszeggende afbeeldingen en kinderachtige overgangen. In plaats van de focus op jouw verhaal, gaat de focus van het publiek al snel naar de klok en andere zaken die wel inspireren en vermaken. De Amerikaanse Marine kwam in de jaren ’60 al met het ‘Keep It Simple, Stupid (KISS)’ principe. Iets wat ik ook vaker adviseer bij het maken van een presentatie. Mijn advies: stel jezelf eerst de vraag, of het überhaupt wel noodzakelijk is om slides te gebruiken. Is het ‘gewoon vertellen’ van het verhaal niet veel krachtiger? Indien het verhaal écht moet worden ondersteund door slides, probeer dit aantal dan niet alleen tot een minimum te beperken, maar probeer ook enkel met grafische materialen te werken en gebruik vooral géén tekst. Er is vandaag de dag geen enkel excuus meer om geen mooie foto’s te vinden op het web, die een presentatie perfect kunnen ondersteunen.
4) Van top tot teen
Recent onderzoek naar de impact van TED presentaties heeft uitgewezen dat het bijblijven van een verhaal voor slechts 7% het gevolg is van woorden. Intonatie van de stem draagt 38% bij aan de impact van een talk en lichaamstaal zelfs 55%. Het is dus belangrijk om niet alleen te focussen op het verhaal, maar ook zeker op de presentatie zelf. Van top tot teen.
– Intonatie: het verdient de aandacht om tijdens het oefenen van je presentatie te kijken naar de verschillen in toonhoogten van je stem. Welke zaken wil je bijvoorbeeld extra kracht bijzetten of welke zaken verdienen een serieuze ondertoon?
– Rust: het inbouwen van rustpauzes heeft verschillende positieve gevolgen. Niet alleen zorg je ervoor dat je spanning opbouwt bij het publiek (wat gaat er komen?), ook is het een goed en snel reflectiepunt voor jezelf. Praat je niet te snel en ben je geen zaken vergeten? Bovendien is het voor het publiek een fijn moment om alles wat je daarvoor hebt gezegd, even te kunnen verwerken in het brein.
– Armen & handen: als je naar TED talks kijkt, dan zie je dat de meeste sprekers veelvuldig gebruik maken van armen en handen om bepaalde zaken kracht bij te zetten. Iets wat ik mensen die presentaties geven ook vaak adviseer. Het zorgt er niet alleen voor dat je je presentatie levendiger maakt, ook is het voor het publiek een goede herkenning voor wanneer belangrijke zaken aan bod komen.
– Lopen: lopen tijdens een presentatie heeft zo zijn voors en tegens. Stilstaan zorgt ervoor dat mensen zich op één punt blijven richten en het geeft een bepaalde uitstraling. Aan de andere kant, kan lopen zorgen voor een constante aandacht bij het publiek, dat jou moet blijven volgen. Verschillende onderzoeken hebben bovendien uitgewezen dat het constant prikkelen van de beenspieren zorgt voor het op gang houden van de organen. Dit heeft niet alleen een positieve uitwerking op de longcapaciteit, maar zorgt ook voor een frisse geest.
5) (prepare for) the worst
Nog vaak genoeg maak ik mee dat presentaties niet alleen slecht voorbereid zijn, maar dat ook (gebrek aan) techniek op locatie een presentatie flink in de soep kan laten lopen. Verkeerd opgeslagen bestanden, andere versies van PowerPoint, niet werkend internet of niet passende kabeltjes… ik heb het allemaal zien gebeuren, met alle vervelende gevolgen voor de spreker en de presentatie van dien. Zorg daarom dat je presentatie van tevoren op de computer is getest, dat zaken die internet behoeven als back-up ook offline staan (denk aan filmpjes), dat bestanden niet alleen in je mail, maar ook op een USB stick staan en dat je je presentatie niet alleen een paar keer geprint meeneemt, maar ook opslaat als PDF. Want daarmee kun je altijd presenteren!