Een heel Afrikaans land op crypto/blockchain: waarom ik vol trots aan dit project heb meegewerkt

We behoren met onze infrastructuren rondom zaken als havens, treinen, banken en zorg volgens partijen als het World Economic Forum en Google tot de wereldtop en zijn het vierde rijkste land ter wereld. Cijfers, waar veel landen stik jaloers op zijn. Zo ook het Afrikaanse Centraal Afrikaanse Republiek, wat het laagste BBP ter wereld is en waar minder dan 1% van de inwoners toegang heeft tot financiële dienstverleners als banken. Even geleden lanceerde de president van het land een aantal omvangrijke plannen om dit te gaan veranderen door middel van blockchain technologie. Een project waar ik ook aan mee mocht werken en wat een precedent kan gaan scheppen voor heel veel ontwikkelingslanden.

Bij het horen van blockchain in ontwikkelingslanden, denken veel mensen al snel aan de introductie van Bitcoin als wettig betaalmiddel in El Salvador. Een experiment waar ik met grote interesse naar kijk en gedeeltelijk ook heel positief vindt. Iets minder dan een kwart van het nationale BBP wordt in omringende landen verdient en door de werknemers teruggestuurd naar de familie in El Salvador. De hoge transactiekosten die daarvoor in rekening worden gebracht door partijen als Western Union, zijn op jaarbasis $400 miljoen. Geld, wat de inwoners van het straatarme land heel goed kunnen gebruiken. Zoals de Economist recent mooi schreef; “it’s expensive to be poor”.

Lees ook: Dagvoorzitter

De belangrijkste infrastructuur die nodig is om een ontwikkelingsland ook echt te laten ontwikkelen? Onderzoeken van partijen als McKinsey, de Bill & Melinda Gates Foundation en het IMF zetten de financiële infrastructuur met stip op nummer 1. De mogelijkheid om een bankrekening te hebben om te sparen en betalen, verzekeringen en leningen afsluiten en andere zaken die voor ons als Westerlingen heel normaal zijn. Maar voor meer dan twee miljard mensen wereldwijd, vooral in ontwikkelingslanden, niet. Vaak worden deze mensen niet geaccepteerd als klant van een bank of zijn de financiële producten simpelweg niet beschikbaar. 

Voor mij is de mooiste impact van blockchain dan ook niet de prijs van cryptovaluta, maar echt de digitale infrastructuur die het in ontwikkelingslanden biedt, om de landen op verschillende vlakken op te bouwen. Van financiën tot identiteit, van toerisme tot investeringen. Dat het Afrikaanse Centraal Afrikaanse Republiek (CAR) nu zulke grote stappen zet is niet gek; de nieuwgekozen president heeft een PhD in cryptografie.

Tokenation

Door de NFT-hype hebben veel mensen het ‘tokaniseren’ van bezittingen leren kennen. Het vastleggen van een digitaal eigendomsbewijs van een bezitting op de blockchain. Dat gebeurde al jaren met vastgoed en aandelen, maar recent dus ook met digitale content en kunst. De vele voordelen die de blockchain hierin biedt, zorgt er voor dat ook steeds meer sectoren en nu dus ook landen, bezittingen tokaniseren.

De Centraal Afrikaanse Republiek heeft bijvoorbeeld 32 waardevolle grondstoffen verdeeld over 470 plaatsen in de grond zitten, waaronder aardolie, koper, diamanten, kobalt en goud, ter waarde van naar schatting $600 miljard. Grondstoffen waar de inwoners van het straatarme land nu nog niks aan hebben. Die zitten daar nog steeds, omdat het land net een burgeroorlog achter de rug heeft. Door het tokaniseren van deze grondstoffen, wilt de regering deze hulpbronnen ‘democratiseren’. Wereldwijd beschikbaar maken voor investeerders om een aandeel in te kopen. Daarnaast biedt het tokaniseren ook de mogelijkheid om bijvoorbeeld fractioneel te investeren, zodat ook kleinere partijen of consumenten hierin kunnen investeren. Daarnaast is het geheel transparant, zodat ook inzichtelijk wordt wat er met het geld gebeurt. 

Een identiteit voor iedereen

 Een rijbewijs of identiteit in de portemonnee hebben is in onze westerse maatschappij zo iets basaals, iets wat iedereen standaard heeft. Of je nu rijk of arm bent, jong of oud. Vanaf het moment dat de ouders een kind aangeven bij de Gemeente, staat de officiële identiteit in de Basisregistratie Personen en krijg je een BurgerServiceNummer.

Een officiële identiteit is belangrijk en noodzakelijk bij het regelen van heel veel zaken in het leven. Van het regelen van een bankrekening en verzekering, tot het verkrijgen van een lening of hypotheek, toegang tot vrijwel alle overheidsdiensten en tegenwoordig zelfs gebouwen. De privacy wet- en regelgeving heeft dit alleen maar meer aangescherpt, waardoor er steeds vaker wordt gevraagd om jezelf te legitimeren. 

Maar zo vanzelfsprekend is een identiteit niet; meer dan 1 miljard mensen wereldwijd hebben geen officiële identiteit. Daardoor kunnen ze dus geen bankrekening openen, bedrijf opzetten, stemmen, gezondheidszorg of een officiële baan krijgen. Inmiddels wordt op talloze plekken wereldwijd gebruik gemaakt van blockchain, om mensen een digitale identiteit te krijgen. Een mooi voorbeeld is het World Food Program, waar ik eerder over schreef. Het heeft honderdduizenden vluchtelingen uit Syrië niet alleen een identiteit heeft gegeven, maar heeft ook het medische dossier en een digitale portemonnee hieraan gekoppeld, zodat de vluchtelingen met een oogscan bij een zorgverlener het meest recente zorgdossier naar voren kunnen toveren en bij een supermarkt kunnen betalen.

Lees ook: De 5 meest bijzondere actuele ontwikkelingen op het gebied van blockchain

De Centraal Afrikaanse Republiek gaat hierin nog een stap verder. Geïnspireerd door Estland, gaat het een ‘e-residency’ bieden en voor haar inwoners een digitale identiteit. Deze identiteit werkt met privacy vriendelijke technieken als ‘Zero-Knowledge Proofs’, waar ik eerder over schreef. Hiermee kan je vertrouwelijke data verifiëren, zonder dat de vertrouwelijke data wordt getoond. Een voorbeeld is het checken of je genoeg geld op je bankrekening hebt om een cursus te volgen, zonder dat je het saldo ziet.

Een nieuw financieel systeem

Nadat El Salvador Bitcoin een wettig betaalmiddel maakte, zijn er talloze onderzoeken gedaan naar het gebruik en effect er van binnen het land, met soms zeer conflicterende uitkomsten. Dat meer landen de crypto als een wettig betaalmiddel gaan inzetten, werd dan ook lang betwijfeld.

Afrika is het content met het hoogste aantal peer-to-peer transacties in Bitcoin en andere cryptovaluta en de meeste betalingen worden geregeld via de mobiele telefoon. Daarom wordt er momenteel gewerkt aan het optuigen van een betaalsysteem via het ‘Lightning netwerk’. Daarbij lopen de transacties niet via de Bitcoin blockchain zelf, maar een laag (layer 2) die er over heen is gebouwd. Een belangrijke upgrade van Bitcoin, omdat die maar 7 transacties per seconden aan kan, in vergelijking met 24.000 van het VISA netwerk.

Door het gebruik van lightning gaan de transacties razendsnel en heel goedkoop; het kan 25 miljoen transacties per seconden aan die vier cent per transactie kosten. In vergelijking met de eerder beschreven kosten die partijen als Western Union in rekening brengen (10-20% per transactie in Afrikaanse landen), een verademing voor ontwikkelingslanden.

De plannen van dit ‘Sango’ project zijn veelomvattend en er worden nog meer nieuwe initatieven in de komende tijd gelanceerd. Van een Bitcoin stad en crypto eiland, tot het crowdfunden van infrastructuur projecten, stemmen via blockchain en zelfs een eigen nationale cryptovaluta, de Sango coin. Ik vind het heel bijzonder om te zien hoe een land wat op alle wereldranglijsten onderaan bungelt, Zo vol inzet op het gebruik van technologie, om het land sterk te gaan door ontwikkelen. Als het tokaniseren van de grondstoffen en implementatie van Bitcoin als betaalsysteem gaan lukken. Dan zou dit wel eens een geweldige boost kunnen geven aan de ontwikkeling van het land en precedent kunnen scheppen voor andere landen in de regio.