Discussie rondom de Facebook coin: Het zat er aan te komen en op een Apple-waardige manier, kwamen er steeds meer details mondjesmaat naar buiten. De lancering van het project ‘Libra’, ook wel de Facebook ‘coin’ genoemd, was op verschillende onderdelen echter heel anders dan veel mensen hadden gedacht. Niet alleen de juridische structuur, ook de al bevestigde partners en verschillende toepassingen die er al werden gepresenteerd, deden veel mensen verbazen. En schrikken.
IMF-directrice Lagarde voorspelde al dat ‘big tech’ een verstorende werking gaat hebben op de financiële sector en met een speler als Facebook, kan er wel eens een ‘point of no return’ worden bereikt, als het in zeer korte tijd door een groot gedeelte van haar gebruikers zal worden gebruikt. Ter vergelijking; wereldwijd gebruiken 350 miljoen mensen de Dollar. Als 14% van het huidige aantal gebruikers van Facebook de Libra dus gaat gebruiken, dan zijn dit er al meer dan de Dollar. Het wordt dan ook als een mogelijk stevige concurrent gezien van Paypal, WesternUnion en Adyen, maar dus ook wereldmunten als de Euro en Dollar.
Veel media, experts en overheden struikelden over elkaar heen om te vermelden dat dit project toch echt een stap te ver ging. Waar je bij een zeer gedecentraliseerd iets als Bitcoin onmogelijk een verantwoordelijke persoon of instantie op het matje kan roepen, kan dat bij Libra gelukkig wel en is dat inmiddels al door de Europese en Amerikaanse regelgevers gebeurd. Vooral de recente schandalen die het initiërende bedrijf van de munt nog steeds dagelijks achtervolgen, zijn een belangrijke reden waarom veel organisaties en overheden huiveren bij het idee dat het nu ook de toegang zou gaan krijgen over de financiële gegevens van haar gebruikers. Iets wat trouwens perfect in de strategie van Facebook past, om net zoals het Chinese WeChat geen open platform, maar echt een ‘private messaging’ tool te zijn, met betaalfunctionaliteiten daaraan gekoppeld.
Het koste mij moeite om écht positieve reacties te vinden op het project. Veel Westerse media en overheden schoten het project op alle mogelijke manieren af, maar uit (veelal ontwikkelings-) landen waar de munt in beginsel waarschijnlijk ook echt grote impact gaat hebben, staat men al te trappelen om de oplossing te gaan gebruiken. Met onze waanzinnige financiële infrastructuren in het Westen, zoals online bankieren, Ideal en Tikkie, vergeten we nog wel eens dat dit in veel landen verre van de gewoonste zaak van de wereld is.
Een derde van de wereldbevolking heeft anno 2019 nog geen toegangtot bankdiensten, zoals een bank- en/of spaarrekening en verzekering. In vele landen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika heeft slechts 10-25% tot dit soort voorzieningen, omdat de meeste inwoners niet interessant zijn om als klant aan te nemen voor de financiële instellingen. Veel van het geld in deze landen ($500 miljard) komt uit andere landen, wat familieleden via zogenaamde ‘remittance payments’ vanuit het (vaak Westerse) land waar ze werken, terugsturen naar hun familie. De kosten voor dit type transacties zijn, juist voor de mensen die elke stuiver ontzettend goed kunnen gebruiken, zo schrikbarend hoog (8-30%), dat ik begrijp waarom de reacties vanuit de Westerse wereld volledig haaks staan op die vanuit de rest.
Met meer dan $6 triljoen aan grensoverschrijdende transacties per dag, is er echter ook genoeg ruimte voor nieuwe modellen en systemen. Een dergelijke munt kan sterk bijdragen aan de ‘social inclusion’ van landen en daarmee de economische groei en het behalen van de ‘Social Development Goals’, becijferde de Wereldbank en McKinsey. Met een eigen, digitale ‘wallet’, kunnen de mensen die nu geen bankrekening krijgen, eindelijk geld digitaal sparen. Dit hele argument lees je bijna nergens terug, terwijl het zo ontzettend belangrijk is voor de verdere ontwikkeling van veel landen.
Ik ben en blijf niet enthousiast; niet alleen de hele discussie over privacy en data, ook het feit dat je geen rente krijgt op jouw Libra munten (enkel de faciliterende partners, die daar volgens berekeningen echt onwijs veel geld mee verdienen) en het missen van een concrete aanpak om witwassen (AML) en financiering van bijvoorbeeld terrorisme (KYC) te voorkomen. Het duurt nog even voordat het project daadwerkelijk gebruikt kan worden; volgend jaar wordt pas verwacht dat de ontwikkeling klaar is. Ik ben aan de ene kant benieuwd wat er dan nog van het project over is en of de ‘Zuck Buck’ centrale banken nog steeds zo laat sidderen.
Jan Scheele is CEO van International Blockchain Solutions en CEO van Blockformer Global. Hij is sinds 2015 actief in de blockchain industrie en schrijft, traint en spreekt regelmatig over blockchain en cryptovaluta in binnen- en buitenland. Daarnaast is hij momenteel bezig met het schrijven van een boek over de wereldwijde impact van de technologie.
