blij met de valuta van Facebook: Met de 350 Tikkies en 1100 Ideal betalingen die er in ons land per minuut plaatsvinden, horen we bij een van de meest cash loze samenlevingen wereldwijd. Hoe anders is dit in landen als Congo, waar ambtenaren nog met stapels biljetten worden betaald vanuit een jeep in de jungle en verschillende Zuid-Amerikaanse landen waar mensen geen bankrekening hebben, maar varkens in de achtertuin houden die als spaarpot dienen.
Wereldwijd zijn er volgens de Wereldbank bijna 2 miljard mensen zonder bankrekening en in de Zuidoost Aziatische landen is dit bijvoorbeeld slechts 25% van de bevolking, sommige Afrikaanse landen zelfs onder de 10%. Hoewel in veel landen cash nog steeds ‘king’ is, zie je in veel ontwikkelingslanden ook briljante betaalinitiatieven floreren, zoals M-Pesa, waarmee geldtransacties tussen mobiele telefoons verstuurd kunnen worden. In Kenya wordt 50% van het BNP inmiddels via M-Pesa verstuurd en heeft 95% van de bevolking er toegang toe.
In 1976 schreef Friedrich Hayek al in zijn boek de ‘Denationalizatie van Geld’ over het opzetten van concurrerende munteenheden die de strijd aan zouden gaan met het monopolie van centrale banken. Het lijkt wel alsof Facebook CEO Marc Zuckerberg dit boek heeft gelezen tijdens de slapeloze nachten die hij zeker heeft gehad in de afgelopen maanden, die voor zijn bedrijf zeer deprimerend zijn geweest. De schandalen stapelen zich nog steeds op en de een na de andere overheid haalt het bedrijf juridisch door de grill. Alleen al in Nederland verlieten het afgelopen jaar 600.000 gebruikers het platform en de achtergebleven gebruikers zijn het platform minder intensief gaan gebruiken, met alle gevolgen voor de financiële resultaten. Om maar niet te beginnen over alle adverteerders die zijn weggelopen.
Nieuwe projecten zouden het bedrijf dan ook niet alleen weer een positiever imago kunnen geven, maar ook nieuwe inkomstenbronnen aanboren. Het bedrijf weet bijna alles van ons persoonlijke leven en kan met die data uiteraard hele doeltreffende, interessante diensten runnen. Naast de bekendmaking dat het bedrijf zich gaat richten op de datingmarkt (goed voor 10 miljard), is project ‘Libra’ inmiddels in een sneltreinvaart gekomen, waarmee het een eigen digitale munteenheid wil gaan uitgeven. De ‘GlobalCoin’, zal een zogenaamde ‘stablecoin’ (welke ik in een eerdere blog uitlegde) worden, gelinkt aan verschillende valuta, zoals de Dollar en Euro. Het is de tweede poging die het bedrijf op dit vlak onderneemt, nadat het Facebook Credits aan een stille dood had laten sterven.
Zuckerberg omschreef het doel van zijn nieuwe digitale coin als volgt:
“it should be as easy to send money to someone as it is to send a photo”.
Het project is officieel geregistreerd in Zwitserland, het bedrijf praat inmiddels met de Amerikaanse en Britse overheid over de regelgeving eromheen en het plan is om in 2020 de munt in 18 landen beschikbaar te maken. De businesscase is uiteraard erg interessant. Aangezien een derde van onze wereldbevolking minimaal eens per maand inlogt op Facebook en in een land als India 80% van de MKB-ers Whatsapp gebuikt om goederen te verkopen. Door de PSD-2 wetgeving is het daarnaast veel gemakkelijker geworden om betaalgegevens te verkrijgen van consumenten en de 8.5 miljoen websites en webwinkels die nu een Facebook login koppeling gebruiken, zouden straks gemakkelijk ook met één click, betalingen kunnen accepteren. Gebruikers zouden daarnaast in de ‘GlobalCoin’ betaald kunnen krijgen, voor het zien van advertenties op het platform, net als dat de Brave browser dit al faciliteert voor websites in het algemeen. Ook al ontkent het bedrijf dat het zo is, het geheel wordt geïnspireerd door vergelijkbare oplossingen van het Aziatische AliPay en WechatPay, die inmiddels machtiger en groter zijn dan de Chinese banken en creditcards.
Maar als we inzoomen op de ontwikkelingslanden, dan zie je waar het GlobalCoin project écht impact kan maken. Verschillende academische onderzoeken hebben inmiddels uitgewezen dat financiële inclusiviteit (het hebben van o.a. een eigen digitale spaarrekening), de economische groei van een land kan versterken significant kan bijdragen aan het behalen van de verschillende Social Development Goals van de Verenigde Naties. McKinsey becijferde zelfs dat dit $3.7 triljoen kan bijdragen aan het BNP van ontwikkelingslanden in de komende 10 jaar. Daarnaast
werd in het afgelopen jaar er in ontwikkelingslanden meer dan een half triljoen dollar aan zogenaamde ‘remittance payments’ (betalingen tussen bijvoorbeeld arbeiders in het buitenland naar het familie in het thuisland) gedaan, waar de transactiekosten van -de veelal Westerse banken-, makkelijk 8-12% tot zelfs 30% bedragen. Moet je voorstellen wat het significant verlagen van deze transactiekosten (Facebook denkt aan maximaal 1% fee) doet met het besteedbaar inkomen van de ontvangers in ontwikkelingslanden.
Direct wereldwijd uitrollen, die GlobalCoin van Facebook! Zouden veel mensen op basis van bovenstaande zeggen. We vergeten echter dan wel de oorzaak van alle schandalen die het bedrijf heeft gekend en nog steeds om zich heen heeft hangen. Het staat bekend als een van de grootste ‘dataslurpers’ en de soms onverantwoorde manier hoe het hier mee om gaat. De foto’s van dat gezellige teamuitje zijn niet zo spannend, maar onderzoek van de Nederlandse Bank laat zien dat wij als Nederlanders onze financiële gegevens wél als zeer privacy gevoelig zien. Wil je deze gegevens dan ook in de handen leggen van een bedrijf, wat erom bekend staat op alle mogelijke manieren jouw data te vercommercialiseren en vaak lak te hebben aan het veilig handelen er mee?
Cryptovaluta fanaten zijn zeer positief over het project, omdat het wel eens de massa adoptie van cryptovaluta zou kunnen gaan kickstarten. Al zou slechts 2 procent van de 1,5 miljard mensen die Facebook dagelijks gebruikt, ook de Global Coin gaan gebruiken, dan zou dit het aantal wereldwijde gebruikers van cryptovaluta ineens verdubbelen. Het project gaat nog een aantal hobbels tegemoet; van wet- en regelgevingen tot demografische problemen (snelle veroudering van de gebruikers).
Voor mij is het alleen maar weer een grote nieuwe stap, in het kwijtraken van onze privacy. Het businessmodel van Facebook heeft, met alle schandalen ten spijt, nog steeds grote conflicten met haar eigen interesses en die van haar gebruikers. Conflicten die ik met de nieuwe diensten helaas alleen maar groter zie worden.
Jan Scheele is CEO van International Blockchain Solutions en CEO van Blockformer Global. Hij is sinds 2015 actief in de blockchain industrie en schrijft, traint en spreekt regelmatig over blockchain en cryptovaluta in binnen- en buitenland. Daarnaast is hij momenteel bezig met het schrijven van een boek over de wereldwijde impact van de technologie.
